"ITIR"

tarafından **Admin** Paz Mart 22, 2009 10:22 pm

ITIR

Latince ismi : Pelargonium graveolens

Diğer isimleri: Pelargonium graveolens/ Çobaniğnesi/ Leylekgagası/ Turnagagası

Doğada: Sardunyagiller familyasındandır. Güzel kokulu yaprakları, türlü renkte çiçekleri olan bir süs bitkisidir. Çiçeklerinden infüzyon yolu ile faydalanılır. Yaprakları güzel kokulu, çiçekleri türlü renklerde bir süs bitkisidir. Kumlu topraklarda yetişir. Yeşil kısımları tüylü ve oyalıdır. Çoğunun çiçekleri pembe veya beyaz renktedir. Losyon yapımında kullanılır. Itır çiçeği hemen hemen dünyanın her yerinde 1800 metre rakıma kadar kayalık, orman, tarla ve çalılıklarda bulunur. Çoğu zaman, taşların arasında böyle hoş kokulu tada sahip şifalı bir bitkinin nasıl oluştuğu hayret vericidir.

Özellikleri: Kanı temizler, dindirir, ishali durdurur, yaraları iyileştirir; Sakinleştirici özelliği sayesinde stresten arındırır. Mide ve barsak gazlarını giderir. Barsak parazitlerini düşürülmesinde etkilidir.

Kullanıldığı yerler:
Losyon olarak(yoğunluğu azaltılmış): Akne dermatit, ekgama, yanıklarla, siyah noktaların giderilmesinde, böcek ısırıklarında önerilmektedir.

Kompres olarak/Banyo suyuna: PMS(adet öncesi sendromunda) ve menapozal şikayetlerin giderilmesinde kullanılır. Gebelik sonrası depresyon ve selülitte kullanım alanı vardır. Hemoroit ve kılcal damar rahatsızlıklarında kullanılır

Uyarılar: Gebeliğin ilk 3 ayında kullanımından sakının, cildi tahriş edici özelliği bulunmaktadır.

Tabiatta Bulunuşu
Itır çiçeği hemen hemen dünyanın her yerinde 1800 metre rakıma kadar kayalık, orman, tarla ve çalılıklarda bulunur.

Bahçede Yetiştirilmesi
Tabiattan topladığımız ıtır tohumlarını, sonbaharda gölgede bulunan nemli, humus bakımından zengin bir toprağa ekebiliriz. Bitkinin hususî bir bakıma ihtiyacı yoktur ve çabuk büyür ve çoğalır.

Botanik Özellikleri
Bir yaşındaki ıtır çiçeği, yaklaşık 15-50 cm büyüklüğünde olup, balkonlarımızı süsleyen aynı aileden olan ceran çiçeklerine (Geranium sp.) benzemektedir. Yaprakları tüylü, derin, ayrık, sapı kırmızımsı ve çiçekleri çanak biçiminde, kırmızı beyaz çizgilidir.

Itır çiçeğinin çoğalması da mükemmel bir şekilde çevre şartlarına uygun olarak ayarlanmıştır. Yaz sonunda olgunlaşan tohumlarını mükemmel bir mekanizmayla havaya püskürtür. Yere düşen tohumlar gelecek baharda filiz verecek ve bizlere gülümseyecektir. Gerçek ıtır çiçeği; diğer çeşitlerinden, çiçeğinin renk ve şekliyle ayırt edilir.

Kan kırmızısı ıtır çiçeği (Geranium sanguineum) çapı 3 cm'ye varan parlak, kırmızı, büyük çiçeklere sahiptir.

Çayır ıtır çiçeği (Geranium pratense) gök mavisi çiçeğe, orman ıtır çiçeği (Geranium sylvaticum) ise kırmızımsı menekşe renginde çiçeğe sahiptir. Türkçe'de turnagagası, dönbaba; saat otu ve leylek burnu diye adlandırılan türünün ise (Erodium cicutarium) bileşik, salkımsı çiçeği vardır. Gaga biçimindeki tohumlukları büyüktür. Birçok çeşidi arasından şifa için kullanılan sadece gerçek ıtır çiçeği (Greranium Robertianum)'dir.

Mayıs'tan Ağustos'a kadar toprağın üzerine yaklaşık 5 cm çıkmış bitkinin dallı ve yapraklı kısmı kesilerek kuruması için gölge bir yere demet halinde asılır. Bunlar kurur kurumaz, küçük küçük parçalanır ve kavanoza doldurulur. Bitki özü (ruhu) hazırlamak için ıtır çiçeğinin tazesi kullanılır.

Itır Çiçeğinin Şifalı Yönü
Itır çiçeği özünün bulanık bir görünümü vardır. Tanen, uçucu eterik yağlar, ceranin olarak acı maddeler ihtiva eden ıtır çiçeği; kanı temizler, dindirir, ishali durdurur, yaraları iyileştirir; nispeten idrar söker ve iltihabı giderir.

Itır Çiçeğinin Kullanımı
Kurutulmuş bitkiden yapılan çay, ishal ve bağırsak iltihabında tavsiye edilmektedir.

Itır çiçeği banyosu ise; egzama gibi döküntülü deri hastalıkları, ağır iyileşen yaralar, fistül, ülser ve uçuk tedavisine uygulanmaktadır.

Itır çiçeğini ovalayarak sürme işi, sinir iltihabı ve mayasıl (döküntü) durumlarında tatbik edilebilir. Bunun için büyük bir fincan dolusu ılık suya, bir yemek kaşığı ıtır çiçeği özü karıştırılarak inceltilir.

Egzamaya Karşı Itır Çiçeği
Egzamanın görüntü şekilleri oldukça çeşitlidir. Her yaşta, bebek veya yetişkinde görülebilir. Egzama, dış tesirlerle veya iç (endojen) hastalıkların neticesinde ortaya çıkan zehirli metabolik artıklar sebebiyle cildin yüzeyinde iltihaplı yaraların oluşmasıdır. Ekseriyetle metabolizma ve sindirim bozuklukları, hastalığın meydana çıkmasında tesirlidir. Bundan başka mide-bağırsak kısmı, böbrek, karaciğer ve pankreas yetmezliği, diabet, kanda ürik asit yükselmesi, beslenme hataları, ilâçların kötüye kullanılması veya un, çimento, toz, odun veya sentetik elbiselere karşı duyulan alerji de, egzamanın ortaya çıkmasında tesirlidirler. Duruma göre yanıcı veya kaşıntı verici, kuru veya yaş, pul pul veya kırmızımsı kabarcık, yarık, çıban, boğumcuk veya kabuklu kabarcıklar olarak ortaya çıkar.

Şunu hatırdan çıkarmamamız gerekir: Bu cilt rahatsızlıkları aslında, böbrek, bağırsak ve karaciğerin yetmezliği sebebiyle, vücudun dahili zehir ve cüruf maddelerinden kurtulmak istemesidir. Çoğu kere bu durumda cilt, içten dışa doğru (cilt teneffüsü) değişimiyle, fazla maddeler salgılanmak suretiyle arındırma işlemini yerine getirir. Cilt için bu ek bir yük demek ve ekseriyetle cilt iltihaplanır, kaşınır ve ciltte kabuk ve kabarcıklar oluşur.

Egzamanın ortaya çıktığı yerler kişiye göre farklı olabilir: Bütün vücutta veya başta, kulak içinde, makatta, avret mahallinde, dirsekte, dizde, koltuk altında, ellerde, yüzde veya boğazda bulunan kızartılı yaralar, nüksetmeye eğilim göstermektedir.

Egzamada Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar
Egzamanın derideki yaraları tedavi edilirken, bir taraftan da bunlara yol açan asıl sebep ve yetmezlikler araştırılmalı, teşhis kesinlik kazanmalıdır. Bilhassa nebatî beslenmeye riayet etmeli. Ağır gıdalardan kaçınmalı. Alkol, nikotin (sigara), kahve ve çay almamalı. İnatçı vakalarda işlenmemiş tabiî gıdalar ve diyet tavsiye edilmektedir.

İltihap ve yaş egzamaya, kesilmiş sütün peynir kısmı (tuzsuz beyaz peynir) iyi gelmektedir. Kuru egzamaya ise, soğuk preslenmiş zeytinyağı sürülebilir.

Itır Çiçeği Banyosu
Cildin hastalıklı bölgelerine günde bir defa 20 dakika ıtır çiçeği banyosu yapılır.

Hazırlanışı ve Kullanımı
Yaklaşık bir avuç dolusu bitki bir litre suyun içinde kaynatılır, beş dakika bekletilir, süzülür; yarım veya dolu küvete katılır.

Bu banyo ile birlikte aynı zamanda egzama; dahili olarak da bitki çayı ve taze bitki damlalarıyla da tedavi edilebilir.